IPP là tên viết tắt của Dự án mang tên “Chương trình Đổi mới-sáng tạo” nhằm tăng cường Hệ thống Đối mới -Sáng tạo Quốc gia (NIS) của Việt Nam. IPP được Chính phủ Việt Nam và Phần Lan tài trợ. IPP là một chương trình Hỗ trợ Phát triển Chính thức (ODA).
IPP hiện đang trong giai đoạn đầu tiên (1009-2012).
Dự án làm việc với các doanh nghiệp, công sở và các tổ chức đào tạo tri thức như các trường đại học và các viện nghiên cứu nhằm tăng cường các hoạt động đổi mới-sáng tạo ở Việt Nam. Dự án cũng khuyến khích xây dựng mối quan hệ đối tác giữa các tổ chức Việt Nam và Phần Lan. Công cụ thực hiện bo gồm xây dựng chiến lược, tăng cường năng lực và khả năng, môi giới tri thức, xúc tiến và tài trợ việc sử dụng chuyên gia và xây dựng quan hệ đối tác
.
Hình ảnh gian hàng giới thiệu về lò đốt rác thải không tiêu hao dầu và điện tham gia tại Hà Tĩnh tháng 6/2012
Trong bối cảnh về xã hội hiện nay, vấn đề môi trường rác thải đang diễn ra phức tạp, gây nhiều bức xúc tại các cộng đồng dân cư, trong khi vấn đề quy hoạch còn nhiều bất cập, các hoạt động có ảnh hưởng từ chính quyền còn hạn chế với vấn nạn rác thải và trên thực tế có thể thấy tại các địa phương chưa có các công nghệ phù hợp - hiệu quả cho việc xử lý rác thải sinh hoạt.
Việc nghiên cứu mô hình xử lý rác thải bằng phương pháp đốt, không sử dụng đến năng lượng dầu và điện, công suất nhỏ, kinh phí dầu tư không quá tốn kém, hiệu quả cao để áp dụng tại các làng nghề, cụm công nghiệp, cộng đồng dân cư sẽ là một hướng đi đúng đắn.
Mô hình lò đốt rác thải được nghiên cứu và chế tạo thử nghiệm ngay trong nước, do chính các cán bộ - nhân viên của Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên Đức Minh thực hiện kết hợp với các nhà khoa học của Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội nghiên cứu thiết kế và chế tạo. Lò hoạt động trên cơ sở đối lưu tự nhiên, vận hành không sử dụng đến dầu và điện. Các kết quả bước đầu thử ngiệm đã đạt được những hiệu quả nhất định, tạo dấu ấn và nền tàng vững chắc cho hướng phát triển sản phẩm này.
Lò đốt gồm không gian sấy để tận dụng nhiệt thừa từ khói thải sấy rác ướt. Rác khô và rác sau quá trình sấy được đưa vào buồng đốt sơ cấp. Sản phẩm từ buồng đốt sơ cấp là khói thải tiếp tục được cháy kiệt và phân hủy triệt để về mùi và các hydrocacbon độc hại trong buồng đốt thứ cấp có nhiệt độ cao và thời gian lưu khói trên 2,5 giây. Sau đó, khói thải sẽ được dẫn qua các lớp xử lý nền ôxít nhôm Al2O3, trước khi dẫn qua bộ làm lạnh nhanh, qua bộ lọc bụi. Khí thải sạch, có nhiệt độ thấp đưa qua ống khói cao đi ra môi trường.
Kinh phí dự kiến để thực hiện việc nghiên cứu hoàn thiện mô hình này, mua một số vật tư nhập ngoại, trang thiết bị, máy phân tích nồng độ khói thải phục vụ cho việc nghiên cứu và chế tạo thử nghiệm một mô hình công suất 500kg/giờ, là 1.950.836.000 đồng. Trong đó, kinh phí xin hỗ trợ từ dự án IPP là 1.100.000.000 đồng, và được sử dụng chủ yếu vào hai mục đích là: 1) Mua các trang thiết bị - máy móc, vật tư nhập ngoại để đo đạc - phân tích và giám sát nồng độ khói thải, xây mô hình; 2) trả công cho chuyên gia, thực hiện các hợp đồng thuê khoán chuyên môn để hoàn thiện công nghệ.
Từ tháng 12 năm 2011 đến tháng 5 năm 2012, với kinh phí tự có của Công ty TNHH MTV Đức Minh, chúng tôi đã tiến hành nghiên cứu và chế tạo thử nghiệm mô hình lò đốt rác sinh hoạt và rác công nghiệp ít độc hại công suất 1.000 kg/giờ.
Mô hình này được nghiên cứu, chế tạo với mục đích không sử dụng đến dầu hay điện mà chỉ sử dụng đến lao động thủ công thuần túy để vận hành, nhằm mục đích áp dụng cho các làng nghề, cộng đồng dân cư, thị trấn, xã phường. Lượng rác sinh hoạt thải ra hàng ngày sẽ được đem xử lý hoàn toàn bằng phương án đốt trong lò có hiệu suất cháy cao, phân hủy triệt để, khử hết mùi. Toàn bộ lượng rác thải ra sẽ được tiêu hủy ngay trong ngày, không tích dồn quá lâu làm rác bị phân hủy, ảnh hưởng đến môi trường nước ngầm và không khí, phát sinh các côn trùng gây bệnh, ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng.
Công việc nghiên cứu, chế tạo thử nghiệm sản phẩm của Công ty nhằm tìm kiếm một công nghệ phù hợp để xử lý rác thải cho các làng nghề, cộng đồng dân cư hiện nay. Trong khi phần lớn rác thải sinh hoạt, rác thải công nghiệp thải ra từ các đô thị, khu công nghiệp đều được áp dụng biện pháp chôn lấp, hoặc đánh đống tại các bãi rác. Tại một số khu xử lý rác, bãi rác lớn ở Hà Nội, Sơn tây, Huế, Đà Nẵng hay Sài Gòn,... rác sau khi phân loại, tái chế và ủ, sơ rác cũng chỉ đem đốt mà chưa được tận dụng nhiệt triệt để từ khói thải. Việc đem đốt trong các dây chuyền lớn tốn nhiều điện cho các động cơ, lò quay, tốn dầu đốt kèm nên không duy trì được tính bền vững của các mô hình này. Sau thời gian chạy thử nghiệm và khởi động dự án, về cơ bản đều tạm dừng, hoặc vận hành với số thời gian rất hạn chế, mang tính hình thức. Bên cạnh đó, hiện trạng thực tế tại các xã, phường, thị trấn, khu dân cư,... rác thải sinh hoạt, rác thải công nghiệp tràn ngập, gần như không thể kiểm soát và chưa có các công nghệ nhỏ, phù hợp với loại hình này. Do đó, chúng ta thấy, việc nghiên cứu và sử dụng các mô hình nhỏ cho các cộng đồng dân cư nên được xem xét và áp dụng.
Với việc chủ động nghiên cứu, sử dụng các nguyên vật liệu có tính thương mại cao tại thị trường Việt Nam, công nghệ được hoàn thiện trong nước – do chính các cán bộ của Công ty phối hợp với các chuyên gia đầu ngành về lĩnh vực Nhiệt – Lạnh của Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội nghiên cứu sẽ là một hướng đi đúng đắn và phù hợp trong điều kiện xã hội hiện nay.
Mô hình thử nghiệm đã đạt được một số điểm thành công nhất định. Dưới đây là một số điểm kết luận chính đã đạt được:
- Lò đốt rác thải sinh hoạt đã cháy tốt khi độ ẩm trung bình của rác thải nhỏ hơn 50%. Nhiệt độ các vùng trong lò đạt cao, cụ thể: nhiệt độ buồng đốt sơ cấp từ 650 đến 9500C, nhiệt độ buồng đốt thứ cấp đạt từ 950 đến 1.1500C, thời gian lưu khói trong buồng đốt thứ cấp và duy trì nhiệt độ cao trên 800 0C nhiều hơn 2,5 giây.
- Việc đốt kèm rác thải sinh hoạt có độ ẩm cao và rác công nghiệp ít độc hại có tính khả thi cao để duy trì quá trình cháy tốt, cháy ổn định, hạn chế khối lượng rác công nghiệp phải chôn lấp.
- Hiện trạng và cảm quan về khói thải tại ống khói rất tốt, không có khói đen, lò vận hành ổn định khi mở cửa lò, khi nạp rác, thay đổi độ ẩm của rác trong phạm vi rộng. Khi tiến hành đo kiểm và phân tích nồng độ khí thải tại ống khói đều thấp dưới mức quy định cho phép, nồng độ oxy dư thừa trong khói thải có thể điều tiết dễ dàng và nằm trong dải hẹp từ 2 đến 4% - đảm bảo tính tối ưu cho quá trình cháy, tro xỉ cháy kiệt có màu trắng. Thành phần hóa học của tro xỉ đang được lấy mẫu để phân tích. Kết quả phân tích sẽ là một trong các căn cứ quan trọng để đánh giá khả năng ứng dụng phù hợp.
- Công suất của lò đạt yêu cầu thiết kế, tính ứng dụng vào thực tế rất cao.
- Việc nghiên cứu sâu, rộng và triệt để hơn là hoàn toàn cần thiết. Mô hình cần tiếp tục được nghiên cứu để hoàn thiện hơn trong việc thiết kế kết cấu, lựa chọn vật liệu xây lò, chế tạo chiều dải công suất khác nhau, đặc biệt là công suất nhỏ dưới 1.000kg/giờ, thử nghiệm với nhiều loại rác, xem xét và bổ sung phương án tự sấy khi rác có độ ẩm trên 50%, trang bị thêm các phương tiện kỹ thuật và thiết bị phân tích giám sát khói thải để chủ động trong việc điều chỉnh thiết kế, linh hoạt trong điều chỉnh chế độ vận hành.
-Tiếp tục hoàn thiện hồ sơ thiết kế ứng với các dải mô đun khác nhau, hoàn thiện việc biên soạn tài liệu kỹ thuật, hướng dẫn vận hành, các khuyến cáo kỹ thuật cần thiết cho người sử dụng.
Sự cần thiết phải hỗ trợ từ dự án IPP
Trên cơ sở mô hình lò đốt đã thử nghiệm, nhiệt độ đo tại các vùng cháy của lò, các kết quả đo hiện trạng môi trường, phân tích thành phần tro, cho thấy, đây là mô hình có tính khả thi cao trong việc áp dụng vào thực tế tại các làng nghề, khu công nghiệp, cộng đồng dân cư.
Với tiềm năng còn hạn chế của Công ty TNHH MTV Đức Minh, cơ sở lý thuyết cần phải bổ sung hoàn thiện, hồ sơ thiết kế phải chi tiết hơn, cùng nhiều dải công suất lò đốt phải nghiên cứu, nhiều loại rác thải phải thử nghiệm, các thiết bị đo lường, phân tích và giám sát nên có để việc đánh giá mô hình và nâng cao tính khả thi – hoàn thiện của công nghệ này.
Với tính chất của dự án IPP, trong việc hỗ trợ tài chính, kỹ thuật, hỗ trợ phát triển – hoàn thiện công nghệ, xác định và tìm hiểu thị trường, hoàn thiện các chiến lược kinh doanh đối với việc phát triển một sản phẩm mới cho Công ty sẽ là những hoạt động không thể thiếu mà thông qua dự án của IPP, Công ty sẽ phải có các bước đi cần thiết chuẩn bị cho việc áp dụng – triển khai mô hình vào thực tế.